Από τον Χρήστο Νέζο
Από τα ιστορικά χωριά της Αρκαδίας το Χρυσοβίτσι κέντρο δράσης των επαναστατών του 21, γνωστό από τον 15ο αιώνα, φιλοξενεί σήμερα το Μουσείο Δασικής Ιστορίας Μαινάλου και είναι γαστρονομικός προορισμός για τους λάτρεις του καλού φαγητού.

Χρυσοβίτσι
Σε λίγο περισσότερο από μισή ώρα φίλοι μου 21 χιλιόμετρα από την Τρίπολη βρίσκεστε στο ιστορικό χωριό της ορεινής Αρκαδίας εκεί που ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης είχε το ιδιαίτερο γραφείο του μιας και λίγο πιο ψηλά στο Μαίναλο ήταν τα Κολοκοτρωναίικα χωριά, Αρκουδόρεμα και Λιμποβίτσι που ήταν το σπίτι του.

Χρυσοβίτσι (φωτό του Συλλόγου Χρισοβιτσιωτών)

Στο δρόμο για το Χρυσοβίτσι πολύ συχνά θα συναντήσεις το όμορφο αυτό θέαμα μιας και οι κάτοικοι ασχολούνται με την κτηνοτροφία και την υλοτόμηση του δάσους

Μαίναλο θέα απο το Χρυσοβίτσι
Ένα όμορφο παραδοσιακό χωριό χτισμένο σε υψόμετρο 1070 μέτρα θα προβάλει μπροστά σας μετά από μια ωραία διαδρομή από την πρωτεύουσα της Αρκαδίας. Δεν έχω καταλάβει γιατί το Χρυσοβίτσι δεν έχει γίνει και αυτό διάσημο σαν τη Δημητσάνα, τη Στεμνίτσα, τη Βυτίνα, τη Καρύταινα, ενώ δεν υστερεί ούτε σε ομορφιά ούτε ιστορία.
Με το που μπαίνεις στο χωριό στην είσοδο σχεδόν η πετρόχτιστη εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου σε καλωσορίζει ανακαινισμένη πρόσφατα στέκεται εκεί από τον 19ο αιώνα. Τον Απρίλιο του 1821, λίγο μετά την πυρπόληση της Καρύταινας από τους Τούρκους σε αντίποινα για τον ξεσηκωμό της περιοχής στην Επανάσταση που μόλις είχε ξεκινήσει ο Γέρος του Μωριά πήγε λυπημένος να προσκυνήσει την εικόνα της Παναγίας και να πάρει δύναμη, βγαίνοντας όμως η διάθεση του ήταν εντελώς διαφορετική. Με αποφασιστικότητα ήταν έτοιμος να βάλει μπροστά τα σχέδιά του για την πολιορκία της Τρίπολης.
Κάθε Μάιο σε ανάμνηση του γεγονότος δίπλα στο προαύλιο της εκκλησίας που έχει στηθεί ο ανδριάντας του, το χωριό γιορτάζει τον μεγάλο ήρωα.και πολύς κόσμος έρχεται για να γιορτάσει
Το Χρυσοβίτσι υπήρξε μεγάλο υλοτομικό κέντρο. Το 1939 κατασκευάστηκε εδώ ένα μεγάλο εργοστάσιο ξυλείας το οποίο διαδραμάτισε σπουδαίο ρόλο στην οικονομία της Αρκαδίας και έκλεισε οριστικά το 1972. Το εργοστάσιο, στο Χρυσοβίτσι Μαινάλου, με την ατμομηχανή που είχε για να δίνει κίνηση στα μηχανήματά του, παράλληλα με το σκοπό που δημιουργήθηκε έδωσε ηλεκτρικό ρεύμα στο χωριό. Το Χρυσοβίτσι ήταν το μοναδικό χωριό της Πελοποννήσου που είχε ρεύμα από το 1940. Στα υπόλοιπα χωριά της περιφέρειας το ηλεκτρικό ρεύμα έφτασε τουλάχιστον 25 χρόνια αργότερα. Το εργοστάσιο επεξεργασίας ξύλου συνέχισε την λειτουργία του μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1970 -μέχρι που η τεχνολογία το ξεπέρασε
Σε αυτό το εργοστάσιο στεγάζεται σήμερα το Μουσείο Δασικής Ιστορίας Μαινάλου που παραχωρήθηκε από το Υπουργείο Γεωργείας και το Δασαρχείο Βυτίνας στο Δήμο Τρίπολης.
Πρόκειται για έναν χώρο που ιχνηλατεί τα πρώτα βήματα της βιομηχανικής επανάστασης στον αρκαδικό χώρο. Στο μουσείο λειτουργούν εκθέσεις εργαλείων και πρακτικών υλοτόμησης και επεξεργασίας του ξύλου. Αναβιώνει έτσι μια ολόκληρη σελίδα της Αρκαδίας. Γίνονται επίσης περιβαλλοντολογικά σεμινάρια ευαισθητοποίησης του κοινού στο ζήτημα της προστασίας του δάσους και της ορθολογικής χρήσης των πρώτων υλών.
Το Μουσείο Δασικής Ιστορίας Μαινάλου είναι ένα μουσείο στολίδι στο χωριό Χρυσοβίτσι αφιερωμένο στην ιστορία της βιομηχανικής επανάστασης στον αρκαδικό χώρο και στη σημασία του Μαίναλου στην ιστορία του τόπου,
Το χωριό σήμερα είναι γνωστό για την εξαιρετική κουζίνα του με αποτέλεσμα να έχει πολλούς επισκέπτες που ανεβαίνουν για το σκοπό αυτό αλλά και πολλούς ντόπιους από την Τρίπολη και τα πέριξ που έρχονται για φαγητό.
Εγώ εξεπλάγην με το ποσό νόστιμα και ωραία έφαγα μη γνωρίζοντας τίποτα για την κουζίνα του χωριού, απλά διάλεξα μια πολύ όμορφη καταπράσινη αυλή με καρυδιές ορτανσίες και αλλά λουλούδια και θέα τα πετρόχτιστα σπίτια στο βουνό, για να φάω ένα μεσημέρι της προετοιμασίας του 4ο πανελλήνιου Πρωταθλήματος Υλοτομίας Husqarna 2023 που παρουσίαζα στο προαύλιο του Μουσείου Δασικής Ιστορίας.
Πρέπει να σας πω πως ωραιότερο τραχανώτο δεν έχω φάει πουθενά άλλου από αυτό που μου σερβίραν στο Στέκι του Μωριά το σέρβιραν γαρνίροντας το με φρέσκια τρυμένη ντομάτα και κατίκι.

Τραχανώvτο στο Χρυσοβίτσι
Επίσης σέρβιραν και τα αγαπημένα μου σπάνια άγρια σπαράγγια ομελέτα, αλλά εγώ τα ήθελα αφού τα βρήκα βραστά με λάδι και λεμόνι. Όπου τα βρείτε σας συμβουλεύω να τα πάρετε οπωσδήποτε.

Άγρια σπαράγγια σαλάτα στο Χρυσοβίτσι

Από τους κτηνοτρόφους του χωριού μοσχαρίσια μπριζόλα γάλακτος πεντανόστιμη και με φρέσκιες τηγανίτες πατάτες σε ελαιόλαδο.
Η θέα του χωριό στο Μαίναλο είναι εξαιρετική ενώ στην νότια πλευρά τα σπίτια βλέπουν ένα μικρό πανέμορφο οροπέδιο. Το Χρυσοβίτσι έχει και ένα πολύ δημιουργικό σύλλογο το Σύλλογο Χρυσοβιτσιωτών.

Χρυσοβίτσι
Διαβάστε στο wetravel.gr και παρακολουθήστε την Ξενάγηση στο σπίτι του Κολοκοτρώνη στο Λιμποβίσι της ορεινής Αρκαδίας

Το σπίτι του Κολοκοτρώνη στο Λυμποβίσι Αρκαδίας