Πύργος Τήνου: Αποκαλούμενο από την Unesco και ανοικτό Μουσείο

Από τον Χρήστο Νέζο

Θεωρείτε απο πολλούς ως ενα απο τα ομορφότερα χωριά των Κυκλάδων. Χωριό των τεχνών με την Τηνιακή Μαρμαροτεχνία το 2015 να εντάσετται στον κατάλογο της Unesco στο πολιτισμικό πλούτου της ανθρωπότητας και όλο το χωριό να χαρακτηρίζεται ως ένα ανοιχτό μουσείο.

 

Καλώς ήρθατε στο χωριό των μαρμαρογλυπτών, στο μεγαλύτερο χωριό του νησιού, που είναι χτισμένο πάνω στο βουνό στο Βορειοδυτικό τμήμα, 23 χιλιόμετρα από την πόλη της Τήνου, στην ιστορική κοινότητα Πανόρμου. 

Ο Πύργος είναι ίσως ό,τι πιο γνωστό μετά την Παναγία, στην Τήνο.

 

Το όνομα Πύργος οφείλεται σε έναν βενετσιάνικο πύργο που χτίστηκε πριν τον 16ο αιώνα για την οχύρωση της περιοχής.  Το χωριό γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη κατά τον 18ο και 19ο αιώνα που οφείλονταν κυρίως σε δύο τομείς, στη ναυτιλία και την Μαρμαροτεχνία.  Το μάρμαρο εδώ στον Πύργο πρωταγωνιστεί. Το συναντάμε παντού σε όψεις σπιτιών (πορτοσιές, υπέρθυρα, θυρώματα, διάτρητους φεγγίτες κολώνες, οικόσημα, φουρούσια κ.λπ.) αλλά και μαρμάρινες κατασκευές  όπως προτομές, ανδριάντες, βρύσες και καμπαναριά. Τα μαρμάρινα καμπαναριά που είναι πράγματι αριστουργείματα ξεχωρίζουν από πολύ μακριά  σε όλα τα Αιγαιοπελαγήτικα νησιά. Η ιδιαίτερη και χαρακτηριστική αρχιτεκτονική τους σε παραπέμπει  αντικρίζοντας τα ότι έχουν έχουν δημιουργηθεί από τους ξακουστούς Τήνιους Μαρμαρογλύπτες.

 

Με το που θα φτάσεται, ο Πύργος θυμίζει φυσικό μουσείο, γιατί η παρουσία του μάρμαρου είναι παντού. Στην είσοδο του χωριού το πρώτο μεγάλο έργο που θα συναντήσετε είναι η μαρμάρινη στάση λεωφορείων. Αμέσως μετά βρίσκεται το Μουσείο Τηνίων καλλιτεχνών και δίπλα το Μουσείο του μεγάλου σύνχρονου γλύπτη  Γιαννούλη Χαλεπά https://el.wikipedia.org/wiki/ που ήταν το σπίτι που μεγάλωσε και δημιούργησε. Σήμερα έχει μετατραπεί σε μουσείο, μέσα στο οποίο θα δείτε το εργαστήριό του καλλιτέχνη, προσωπικά του αντικείμενα, φωτογραφίες, ρούχα και άλλα  πολλά. Για να θαυμάσετε τα εκθέματα και των δύο Μουσείων, του Χαλεπά και των Τηνίων καλλιτεχνών το εισιτήριο είναι 3€

 

Ο Πύργος είναι σήμερα ανακηρυγμένος παραδοσιακός οικισμός

Τα πλακόστρωτα μαρμάρινα σοκάκια, που σε οδηγούν στην φημισμένη πλατεία με τον υπεραιωνόβιο πλάτανο  χαρίζοντας δροσιά το καλοκαίρι στους πολλούς επισκέπτες που θα πέράσουν απο τον Πύργο, συνθέτουν ένα τοπίο παραμυθένιο που δεν θυμίζει σε τίποτα παρόμοιο περιβάλλον. Τα ουζάκια με τους Τηνιακούς μεζέδες στα γραφικά παραδοσιακά καφενεία, της πλατείας, αλλά και όλου του χωριού είναι μια εμπειρία που θα σας μείνει αξέχαστη. Από αυτό το σημείο ξεκίνησε η Επανάσταση στο νησί της Τήνου στης (31 Μαρτίου 1821).

 

Στην πλατεία του χωριού απέναντη από τον πλάτανο το βλέμα σας θα κλέψει ένα αλλό αριστούργημα, είναι η μεγάλη μαρμάρινη κρήνη με τους μαρμάρινους κίωνες. Αν συνεχίσεται στον ανηφορικό δρόμο που βρίσκεται πίσω από την κρύνη θα φτάσετε στην μέγαλη εκκλησία του Αγίου Νικολάου (1874). Ένας άλος μεγάλος ναός του χωριού,είναι ο Άγιος Δημήτριος. Και οι δύο αυτοί ναοί διαθέτουν εξαιρετική μαρμάρινη διακόσμηση. Αν δεν είστε προλυπτικοί  επισκεφθείτε το νεκροταφείο, δίπλα στην εκκλησία του Σωτήρα και θα αντικρίσετε πολλά από τα σημαντικότερα έργα, γνήσια και αντιπροσωπευτικά δείγματα του υψηλού επιπέδου μαρμαρογλυπτικής στην Τήνο.

 

Η Σχολή Καλών Τεχνών του Πύργου  συνεχίζει και σήμερα την παράδοση του μαρμάρου με σπουδαστές από όλο τον κόσμο. Οι αριστούχοι της σχολής περνάνε απευθείας στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών χωρίς εξετάσεις.^[3]

Στό Πύργο υπάρχουν αρκετά ξενόδοχεία που μπορείτε να μείνετε, μην ξεχνάτε πως η κοντινότερη παραλία ειναι μόλις 3 περίπου χιλιόμετρα, ούτε 5΄λεπτα με το αυτοκίνητο και ήσαστε στον καταπληκτικό επίνειο του Πύργου  Πάνορμο  https://wetravel.gr/panormos-to-parathalassio-chorio-tis-tinou/ 

 

Από τον Πύργο της κατάγονταν οι Σπουδαίο

• Νικηφόρος Λύτρας, ζωγράφος από τους σημαντικότερους της νεότερης Ελλάδας
• Γιαννούλης Χαλεπάς, γλύπτης που θεωρείται ο σημαντικότερος της νεότερης Ελλάδας
• Δημήτριος Φιλιππότης, από τους σημαντικότερους γλύπτες της νεότερης Ελλάδας
• Στρατής Φιλιππότης, συγγραφέας και εκδότης
• Γεώργιος Δεσπίνης, αρχαιολόγος και ένας από τους κορυφαίους ερευνητές διεθνώς στην μελέτη της αρχαιοελληνικής γλυπτικής και αρχιτεκτονικής

 

 

Στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών, ανάμεσα στα πολλά γλυπτά μνημεία, βρίσκεται και η «κοιμωμένη», ένα έργο που έκανε διάσημο τον Τήνιο γλύπτη Γιαννούλη Χαλεπά και αθάνατο ένα ρομαντικό και πανέμορφο κορίτσι, την 18χρονη Σοφία, κόρη του Κωνσταντίνου Αφεντάκη, που ζούσε με την οικογένειά της στην οδό Σωκράτους, της Αθήνας.