Από τον Χρήστο Νέζο
Το Κίτρο στο Χαλκί. Το διάσημο λικέρ της Νάξου στο παλιό αποστακτήριο Μουσείο Βαληνδρά.
Στο γαστρονομικό νησί του Αιγαίου παίρνουμε το δρόμο για εξερευνήσεις, επισκεπτόμαστε το όμορφο χωριό της κεντρικής Νάξου το Χαλκί, το χωριό που τα παλιά χρόνια ήταν και η πρωτεύουσα του Νησιού. Θέλουμε να γνωρίσουμε το Κίτρο, άλλο ένα ΠΟΠ προϊόν που έχει η Νάξος. Το ιδιαίτερο λικέρ που φτιάχνεται από τα πράσινα φύλα της κιτριάς και είναι και αυτό όπως και η Γραβιέρα, το Αρσενικό και οι πατάτες, τα πολύτιμα προϊόντα του νησιού με διεθνή αναγνώριση.
Χαλκί Νάξου
Κάνουμε μια βουτιά στο χρόνο, φίλοι μου, περνώντας το κατώφλι του παλιού αποστακτηρίου Βαληνδρά, πηγαίνοντας κατευθείαν στον 17ο αιώνα.
Το 1896 ο Μάρκος Βαλληνδράς ιδρύει στο Χαλκί το μόνιμο ποτοποιείο αποστακτήριο Βαληνδρά και το 1928 αρχίζει να εξάγει το Κίτρο σε χώρες όπου υπάρχει ελληνισμός. Πήρε επίσης μέρος σε πολλές διεθνείς και ελληνικές εκθέσεις και το Κίτρον απέσπασε πολλές διακρίσεις και επαίνους. Η συνταγή έπειτα πέρασε στον Ιωάννη Σακελλιάδη- Βαλληνδρά, φυλάχτηκε ευλαβικά και μεταφέρεται από γενιά σε γενιά στο σήμερα. Η τέταρτη και πέμπτη γενιά της οικογένειας Βαλληνδρά εξακολουθεί να παράγει στον ίδιο χάλκινο άμβυκα, για περισσότερο από έναν αιώνα το Κίτρον Νάξου Βαλληνδρά
Ευγενικοί άνθρωποι είναι πρόθυμοι να σε ξεναγήσουν, να σου απαντήσουν σε κάθε απορία σου και το σημαντικό να σε κεράσουν και τα τρία είδη Κίτρου. Κίτρινο, Λευκό, Πράσινο. Το κίτρινο στους 36 βαθμούς αλκοόλ χωρίς ζάχαρη. Το άσπρο στους 33 βαθμούς με λίγη ζάχαρη, που προτιμάτε από τους Ναξιώτες περισσότερο και το πράσινο στους 30 βαθμούς με περισσότερη ζάχαρη. Το απόσταγμα Κίτρου θεωρείται ιδιαίτερα χωνευτικό.
Ιστορία
Το μηδικό μήλο, έτσι αποκαλούσαν στην αρχαιότητα το κίτρο, ταξίδεψε το 300 π.Χ, από την Περσία στην Ευρώπη. Κιτριές συναντάμε στη Μεσόγειο, σε Σικελία, Κορσική και Ισραήλ και στην Ελλάδα, στην Πελλοπόνησο, την Κρήτη και τη Νάξο. Από τον 17ο αιώνα ανθούσε στη Νάξο η καλλιέργεια του κιτρόδεντρου, ο καρπός του οποίου εξαγόταν σε μεγάλες ποσότητες σε όλον τον κόσμο. Τα φύλλα της κιτριάς, πλούσια σε αρώματα και αιθέρια έλαια, αρχικά χρησιμοποιήθηκαν για να δώσουν το λεπτό και ιδιαίτερο άρωμά τους στη ρακή των αμπελοκαλλιεργητών, το «κιτρόρακο».
Διάφορα παλιά εργαλεία εμφιάλωσης βρίσκονται στο χώρο, παλιές ζυγαριές που ζύγιζαν, μεγάλα μπουκάλια με ψάθα, ενώ στους τοίχους παλιές συμβάσεις ανάθεσης αντιπροσωπειών του Κίτρου σε Κωνσταντινούπολη, Αίγυπτο.
Απο το βιβλίο Μαγειρεύοντας στην Νάξο και τις Μικρές Κυκλάδες
Σαλάτα Αγκινάρες με Γλτκό Κίτρο Νάξου
Μουσείο Βαλινδρά Ιστορικό ποτοποιείο που δημιούργεισε το παραδοσιακό ποτό της Νάξου το Κίτρο. στη φωτό η απόγονος της οικογένειας Βαληνδρά με τον συγγραφέα του βιβλίου Χρήστο Νέζο
Η εσωτερική αυλή του αποστακτήριου Μουσείου Βαληνδρά στο Χαλκί της Νάξου
επίσκεψη της προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελαροπούλου στο Μουσείο με μητέρα και κόρη Βαληνδρα από την Πέμπτη γενιά της οικογένειας.
Από τον Φάκελο του Υπουργείου Οικονομικών για την γεωγραφική ένδειξη
Το λικέρ «Κίτρον» αναγνωρίστηκε ως ηδύποτο Ελληνικής τοπωνυμίας προελεύσεως, ως «παρασκευαζόμενο δια της χρησιμοποιήσεως των εσπεριδοειδών κίτρων» σύμφωνα με το εδάφιο α της παραγράφου 7 του άρθρου 8 της υπ’ αριθ.14500/2856/17-7-1976 απόφασης Υπουργού Οικονομικών «Περί των όρων παρα- σκευής και διαθέσεως των οινοπνευματωδών ποτών εν Ελλάδι, ως και της εισαγωγής και διαθέσεως οινοπνευματωδών ποτών αλλοδαπής» (ΦΕΚ 981/Β’/29-7-1976).
Η αναγνώριση αυτή διατηρείται και μετά την κατάργηση της εν λόγω απόφασης και την αντικατάστασή της με την υπ’ αριθ. 22801/4512/6-11-1986 απόφαση Υπουρ- γού Οικονομικών «Παραγωγή και διάθεση αλκοολούχων ποτών» (ΦΕΚ 838/Β’/4-12- 1986). Έτσι, σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις (άρθρο 8 παράγραφος 5 εδάφιο β) της εν λόγω υπ’ αριθ. 22801/4512/6-11-1986 απόφασης Υπουργού Οικονομικών, αναγνωρίζεται ως ηδύποτο (λικέρ) Ελληνικής ονομασίας προέλευσης το «Κίτρο Νά- ξου που παρασκευάζεται με την χρησιμοποίηση των εσπεριδοειδών κίτρων».
Η αναγνώριση αυτή επικαιροποιήθηκε και με την υπ’ αριθ. 3010878/1396/2003 απόφαση Υπουργού Οικονομίας & Οικονομικών (ΦΕΚ 832/Β’/25-6-2003), η οποία αντικατέστησε την προαναφερθείσα υπ’ αριθ. 22801/4512/6-11-1986 απόφαση Υ- πουργού Οικονομικών. Σύμφωνα, λοιπόν, με το εδάφιο β της παραγράφου 5 του άρ- θρου 7 της ιδίας εν λόγω απόφασης «οι επωνυμίες «Κίτρο Νάξου», «Κουμ Κουάτ Κέρκυρας» και «Μαστίχα Χίου» αναγνωρίζονται και συνιστούν γεωγραφικές επωνυμί- ες, κατά την έννοια των διατάξεων της παραγράφου 2 του άρθρου 5 του καν. (ΕΟΚ) 1576/89, οι οποίες χρησιμοποιούνται για τα αλκοολούχα ποτά «λικέρ» που παρα- σκευάζονται και εμφιαλώνονται στην περιοχή που περιλαμβάνεται στις εν λόγω επω- νυμίες».
Διαβάστε στο wetravel.gr Φίτζι ο παράδεισος του ειρηνικού ωκεανού. Η Έλσα Νέζου μας ξεναγεί στα μαγικά νησιά.
Η Έλσα Νέζου στο νησί Φίτζι
