Μεγάλη Εβδομάδα: Στον ναό της Γεννήσεως του Χριστού στου Ψυρρή

Από τον Χρήστο  Νέζο

Η Εκκλησία της Γέννησης του Χριστού βρίσκεται στη συνοικία Ψυρρή, στην οδό Χριστοκοπίδου 2, κοντά στην εβραϊκή συνοικία. Είναι από τις πιο κομψές και τις πιο περιποιημένες εκκλησίες της Ιεράς Αρχιεπισκοπής. Σε έναν μικρό δρόμο του Ψυρρή, ήσυχο και γαλήνιο τις περισσότερες ώρες της ημέρας, παρότι βγαίνει στην Ερμού, θα συναντήσετε μία από τις ωραίες εκκλησίες της Αθήνας. Μια παλιά εκκλησία, από εκείνες που κληροδότησε στην πρωτεύουσα ο 19ος αιώνας, o Ναός της Γεννήσεως του Χριστού, με τα δύο καμπαναριά.

Ήδη η 1η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, με το έγγραφό της με αριθ. 6939 π.ε./15-1-2003 προς το Υπουργείο Πολιτισμού, προτείνει, «λόγω της ιστορικής και καλλιτεχνικής αξίας του Ι.Ν. Γεννήσεως του Χριστού, την κήρυξή του ως κτίσματος χρήζοντος ειδικής κρατικής προστασίας, σύμφωνα με το άρθρο 50 παραγρ. 4 του Ν.3028/2002 για την προστασία των Αρχαιοτήτων και εν γένει της Πολιτιστικής Κληρονομιάς».

Αρχιμανδρίτης Θεοδόσιος

Ο Αρχιμανδρίτης και εφημέριος του Ναού της Γεννήσεως του Χριστού πατέρας Θεοδόσιος

Μ. ΤΡΙΤΗ   (των Δέκα Παρθένων)

Την Μ. Τρίτη αναγιγνώσκεται η Παραβολή των Δέκα Παρθένων, από τις οποίες μονάχα οι πέντε ήσαν έτοιμες να υποδεχθούν τον Κύριο. Η Εκκλησία καλεί κι εμάς να είμεθα έτοιμοι για να υποδεχθούμε, κρατώντας τις λαμπάδες των αρετών μας, τον ουράνιο Νυμφίο Χριστό, ο οποίος θα παρουσιαστεί στη ζωή μας ξαφνικά. Επίσης, μας προτρέπει μέσω της Παραβολής των Ταλάντων να καλλιεργήσουμε και να αυξήσουμε τα χαρίσματα που μας δώρισε ο Θεός.

Μ. ΤΕΤΑΡΤΗ  (Τῆς ἀλειψάσης τον Κύριον μύρον)

Tην Μ. Τετάρτη η Εκκλησία μας μνημονεύει την εταίρα, που αλείφει με μύρο τα πόδια του Χριστού, πράξη η οποία φανερώνει την αγάπη και την ταπείνωσή της. Βρισκόμαστε στο μέσον της Μ. Εβδομάδος και η συγκεκριμένη ημέρα είναι αφιερωμένη στη μετάνοια μεν, αλλά και στην προδοσία, εφόσον σηματοδοτείται η αρχή του τέλους του Ιησού αργότερα στον Μυστικό Δείπνο. Το απόγευμα τελείται στους ναούς το μυστήριο του Μεγάλου Ευχελαίου κατά τη διάρκεια του οποίου αναγιγνώσκονται τα Επτά Ευαγγέλια, καθώς και οι Επτά Ευχές. Κατ’ αυτόν τον τρόπο ευλογείται το έλαιο με το οποίο ο ιερέας αλείφει στο σχήμα του Σταυρού τους πιστούς στο μέτωπο, στις παρειές, στη σιαγόνα και στις παλάμες προσφέροντάς τους έτσι την ευλογία και τη Χάρη του Αγίου Πνεύματος.

Μ. ΠΕΜΠΤΗ  (Ο Μυστικός Δείπνος)

Kατά την τέλεση του Μυστικού Δείπνου ο Χριστός συντρώγει με τους μαθητές του πληροφορώντας τους για την Σταύρωσή του, αλλά και για την επικείμενη προδοσία που θα υποστεί από έναν εξ αυτών. Σε μεταγενέστερο χρόνο μεταβαίνει στο όρος των Ελαιών, όπου προσεύχεται γεμάτος αγωνία. Η Εκκλησία επιτελεί την ανάμνηση της Νίψεως των ποδιών των μαθητών από τον Ιησού, η οποία συνοδεύεται από την εξής φράση του Κυρίου: «Όποιος επιθυμεί να είναι πρώτος, ας είναι ο τελευταίος όλων». Το παραπάνω γεγονός καθιστά σαφές ότι ο άνθρωπος δεν πρέπει να επιζητά τα πρωτεία κατά τη διάρκεια του βίου του, αλλά να επιδιώκει την ταπεινότητα. Κατόπιν ο Χριστός λαμβάνοντας τον άρτο είπε στους μαθητές του: «Λάβετε φάγετε, αυτό είναι το Σώμα μου» ενώ προσφέροντάς τους τον οίνο ανέφερε τα εξής: « πιείτε όλοι εξ αυτού, καθώς αυτό είναι το Αίμα μου της Νέας Συμφωνίας. Αυτό να κάνετε προς ανάμνησή μου». Ο Ιούδας λαμβάνει τον άρτο και κατόπιν σπεύδει να προδώσει τον Κύριό του.

Μ Παρασκευή στην εκκλησία της Γεννήσεως του Χριστού στου Ψυρρή

Μ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ  (Τα Άγια Πάθη του Κυρίου)

Την Αγία και Μεγάλη Παρασκευή η Εκκλησία μας τιμά και προσκυνά τα Άγια, Σωτήρια μεν, αλλά και φρικτά Πάθη του Χριστού μας, στα οποία συμπεριλαμβάνονται οι εμπτυσμοί, τα κολαφίσματα, τα ραπίσματα, οι ύβρεις, ο κάλαμος, η πορφυρή χλαίνη και ο ακάνθινος στέφανος, οι γέλωτες, οι ίλοι, η λόγχη και το όξος και προπάντων ο μαρτυρικός Σταυρός και ο θάνατος, τα οποία καταδέχθηκε για χάρη μας ο Κύριος. Επιπλέον, αναμιμνήσκεται η ομολογία, καθώς και η κατόπιν σωτηρία του ευγνώμονος ληστού, ο οποίος σταυρώθηκε πλάι στον Ιησού λέγοντάς του: «Μνήσθητί μου, Κύριε, ὅταν ἔλθῃς ἐν τῇ βασιλεία σου», λαμβάνοντας τη διαβεβαίωση του Κυρίου ότι αργότερα θα βρισκόταν μαζί Του στον παράδεισο. Κάτω από τον Σταυρό στέκεται η Παναγία Μητέρα, την προστασία της οποίας ο Χριστός αναθέτει στον αγαπημένο του μαθητή Ιωάννη. Αφού ολοκλήρωσε το έργο Του επί Γης ανέκραξε « Τετέλεσται» και ο Αθάνατος καταδέχτηκε τον θάνατο ώστε να δωρίσει στον άνθρωπο τα πολυτιμότερα αγαθά, την Ανάσταση και την Αιώνια Ζωή.

Το πρωινό της Μ. Παρασκευής στο ναό, μετά το πέρας των Ωρών, γίνεται κατά τη διάρκεια του Εσπερινού η Αποκαθήλωση κατά την οποία το Σώμα του Χριστού κατεβαίνει από τον Σταυρό και τοποθετείται στον ανθοστόλιστο Επιτάφιο. Το βράδυ της ίδιας ημέρας (19:00) θα σημάνει η καμπάνα του ναού, ο ιερέας θα εξέλθει από την Ωραία Πύλη και θα πορευθεί προς τον Επιτάφιο ψάλλοντας μελωδικά τα εγκώμια https://el.wikipedia.org  και βαστάζοντας το θυμιατό και την αναμμένη λαμπάδα.

Ο χρόνος κυλά σχετικά γρήγορα εν μέσω μιας κατανυκτικής ατμόσφαιρας και οι πιστοί προσκυνούν ευλαβικά τον Επιτάφιο λίγο πριν την Έξοδό του, η οποία επιτελείται στις 21:00 υπό τη συνοδεία των λαβάρων, των εξαπτερυγών και του ιερέα, ο οποίος κρατά στα χέρια του το Ιερό Ευαγγέλιο. Η πομπή θα πορευθεί στα γραφικά σοκάκια του Ψυρρή προκαλώντας το δέος και τη συγκίνηση στους πιστούς που συμμετέχουν, καθώς και σε αυτούς που την παρακολουθούν.

Κατά τη διάρκεια του Επιταφίου αναπέμπονται τρεις Δεήσεις ( δύο Υπέρ Υγείας και μια Υπέρ Αναπαύσεως των ψυχών πασών των κεκοιμημένων δούλων του Κυρίου). Κατά την επιστροφή στο ναό ο ιερέας θα αφαιρέσει από τον Επιτάφιο το Ιερό Ευαγγέλιο, τον Σταυρό και, τέλος, το χρυσοκέντητο Σώμα του Κυρίου, το οποίο θα παραμείνει για σαράντα ημέρες στην Αγία Τράπεζα. Κατόπιν, οι πιο ρωμαλέοι εκ των προσκυνητών θα ανασηκώσουν τον Επιτάφιο, κάτω από τον οποίο θα περάσουν οι πιστοί, ώστε να λάβουν ευλογία. Στη συνέχεια, ο ιερέας αναγιγνώσκει το Ευαγγέλιο και ακολουθεί η Απόλυσις.

Μ. ΣΑΒΒΑΤΟ  (Εἷς ᾍδου Κάθοδος τοῦ Κυρίου)

Tην ημέρα του Μ. Σαββάτου λαμβάνουν χώρα δυο σπουδαία γεγονότα: α) Η Ταφή του Χριστού β) Η Κάθοδός Του στον Άδη. Το πρωί ξεκινά με τις Ώρες, ενώ, κατόπιν, ακολουθεί ο Εσπερινός και η Θεία Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου. Πριν την ανάγνωση του Ευαγγελίου ο ιερέας θα ψαλεί το «ἀνάστα, ὁ Θεός, κρίνων τὴν γῆν» κατά τη διάρκεια του οποίου θα ηχήσουν χαρμόσυνα οι καμπάνες. Στη συνέχεια οι πιστοί θα λάβουν τη Θεία Κοινωνία και με τον τρόπο αυτόν ολοκληρώνεται η πρώτη αναστάσιμη Θεία Λειτουργία. Ακολουθεί ο στολισμός του ναού προς προετοιμασία της λαμπρής εορτής της Ανάστασης.

Το πρόσφορο για την θεία κοινωνία, που λαμβάνει χώρα το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου και η Αναστάσιμη λαμπάδα για το βράδυ.

Η εικόνα της Ανάστασης του Κυρίου

“Χριστός Ανέστη” από τον Πατέρα Θεοδόσιο στον ναό της Γεννήσεως του Χριστού στου Ψυρρή

H Εκκλησία εορτάζει την Ανάσταση του Χριστού, με την οποία ο θάνατος καταπατάται και οι Πρωτόπλαστοι επιστρέφουν στον Παράδεισο. Η Ανάσταση του Κυρίου αποτελεί το σπουδαιότερο γεγονός στην Ιστορία της ανθρωπότητας. Στις 23:00 του Μ. Σαββάτου οι καμπάνες θα σημάνουν πανηγυρικά και μετά την ανάγνωση του Κανόνος Κύματι θαλάσσης τα φώτα θα σβήσουν, οι ψάλτες θα άδουν μελωδικά το Ἰδοὺ σκοτία και ο ιερέας με τα χρυσοποίκιλτα άμφιά του, κρατώντας την αναμμένη λαμπάδα, ανοίγει την Ωραία Πύλη για να πει το Δεύτε λάβετε φῶς. Κατόπιν, οι πιστοί θα διαμοιραστούν το Άγιο Φως και ακολούθως ξεκινά η πομπή από την είσοδο του ναού συνοδευόμενη από λάβαρα, εξαπτέρυγα, λαμπάδες και, ασφαλώς, τον Σταυρό για να ακουστεί τελικά το χαρμόσυνο μήνυμα της Αναστάσεως του Σωτήρα Χριστού.

Η Αναστάσιμη Θεία Λειτουργία θα συνεχιστεί και μετά το πέρας της θα διαβαστούν αυγά και κουλούρια, τα οποία θα προσφερθούν στους ευλαβείς πιστούς.