Νίκος Κανόγλου: Στο Νομισματικό Μουσείο με τον Καραϊσκάκη

Από τον Χρήστο Νέζο

Γεώργιος Καραϊσκάκης, ο χάρτινος ήρωας του εικαστικού Νίκου Κανόγλου ξετυλίγεται  στο Νομισματικό Μουσείο Αθηνών. 

 

Το οδοιπορικό του πρωτότυπου έργου «Γεώργιος Καραϊσκάκης»  του εικαστικού  Νίκου Κανόγλου, που αναφέρεται στον ομώνυμο ήρωα της Ελληνικής Επανάστασης, εκτίθεται  στην αίθουσα «Μαντώ Οικονομίδου» του Ιλίου Μελάθρου. Το ταξίδι αυτό ξεκίνησε πριν από ένα χρόνο με αφετηρία το Πολεμικό Μουσείο Αθηνών, 2021. Δίνοντας μία άλλη διάσταση στην εικόνα του Ήρωα. Το πρωτότυπο αυτό έργο φιλοξενείται στο φημισμένο  Νομισματικό Μουσείο της Αθήνας. 

 

Τον συνάντησα σήμερα το πρωί στην είσοδο του Ιλίου Μελάθρου. Στην πόρτα του μεγάρου με περίμενε ο Νίκος κι αφού μου έδωσε ένα ζευγάρι ακουστικά περιπλανήθηκα στους χώρους της ιστορικής οικίας του Ερρίκου Σλήμαν με συντροφιά μια μελωδία.

Ξαφνικά, η μουσική υποχώρησε και μια φωνή άρχισε να απαγγέλει: 

« Χάραξα στο Σκληρό

μια χούφτα υπομονή …..

και λίγο θάνατο.

Να σου θυμίζουν

τις ασήμαντες μνείες

των αδικημένων που χάθηκαν

στην ένδοξη ιστορία σου.

Σήκωσα ένα λευκό πανί

να προσδοκάς την ελευθερία σου

Αναστήλωσα ένα επιτύμβιο

να φωλιάζει η σκέψη σου

όταν θα τρεμοπαίζει το φως σου

στην καταχνιά του ερέβους.

Έγραψα με ένα μολύβι

Μόνο, την  λέξη ΑΝΑΘΕΜΑ

Μόνο; Όχι και μόνο.

Άνθρακα σύ που αλλάζεις

τις μοίρες των ανθρώπων.»

 [ Ποιητικό ανάθημα Νίκου Κανόγλου ]

Στο διάβα μου και πριν ακόμα χαθεί ο ήχος της τελευταίας λέξης, μού αποκαλύφθηκε ένας ήρωας από χαρτί, ύψους τριών μέτρων σχεδιασμένος μόνο με ένα μολύβι, κρεμασμένος από ένα μαύρο  χαλύβδινο ικρίωμα που δέσποζε στην αίθουσα «Μαντώ Οικονομίδου». Η συνολική εικόνα ήταν τόσο εντυπωσιακή όσο και φοβερά παράξενη. Ο ίδιος ο καλλιτέχνης μου αποκάλυψε πως αντικρίζω τον άνθρωπο πίσω από τον αγώνα και όχι τον ήρωα, διακόσια συν δύο χρόνια μετά.

Εξιδανίκευση στον ήρωα  του Νίκου Κανόγλου δεν υπάρχει. Οι πεσμένοι ώμοι, τα βαριά μάτια  με την αδίστακτη όψη τους, κοιτούν ευθύβολα τον θεατή ακινητοποιώντας τον.

– Νίκο, στο έργο σου δεν συναντάμε τα σύμβολα που θα περίμενε κανείς να δει σε έναν αγωνιστή του 1821. Θέλεις να μας μιλήσεις γι΄αυτό;

 

Εστιάζω κυρίως στον άνθρωπο μετά τον αγώνα. Είναι η στιγμή, που οικειοποιείται στοιχεία του φυσικού κόσμου, ως ιερά σκεύη μιας τελετουργίας. Μια πικραλίδα αρκεί, για να δηλώσει την ελευθερία, την αθανασία και την δημιουργία κατά τη ροή του αρχέγονου κύκλου της ζωής. Ένα αλογάκι της παναγίας· η πίστη σε όλα αυτά που ορίζουν την πανοπλία του αξιακού μας συστήματος διαπνέει ολόκληρο το έργο. Πίστη στο συνάνθρωπο, στις ανθρώπινες σχέσεις, στην ελευθερία, στο διαρκή αγώνα.

Το τσακάλι που ο ήρωας ποδοπατεί χωρίς να το συνθλίψει συμβολίζει τον κακό του εαυτό που αρέσκεται στην εξουσία, στη παρασιτική ζωή και στην πατριαρχική κατάσταση της ύπαρξης, έτσι ώστε η έννοια του ηρωισμού να επιδέχεται πολλαπλές αναγνώσεις, τότε και τώρα.

 

 

– Τι σημαίνει για εσένα το έργο σου Νίκο; 

Θα ξεκινήσω, με τη φράση μιας αγαπημένης μου φίλης: «τα έργα γίνονται για να ειδωθούν».

 

Η τέχνη στη κάθε της μορφή αποτελεί κοινωνία σχέσεων· είναι μια γλώσσα για να ιστορήσουμε με αισθητικές κατηγορίες μια εμπειρία προσωπική ή μη, η οποία δεν μπορεί να  εξαντλείται στη διατύπωση της γι΄αυτό η τέχνη για εμένα αποτελεί ένα άθλημα της αλήθειας. Ο προσωπικός μου αγώνας μέσα από τον εικαστικό μου βίο είναι να παρακολουθώ τις προτεραιότητες των ανθρώπων κάθε εποχής, όπως εκείνοι έθεσαν στόχο την ελευθερία άνευ όρων.

 

– Τι θα ήθελες ο θεατής να εισπράξει από το έργο σου;

 

Θα ήθελα ο θεατής να προβληματιστεί σχετικά με τις παραδοσιακές αντιλήψεις μας περί ιστορίας και αγνότητας των ηρώων. Πιστεύω, πως οι αντιλογίες και τα σύμβολα που περιέχει το έργο μου, θέτουν το πολιτικό αίτημα, για μια αυτοκάθαρση της κοινωνίας μας διεκδικώντας μια ιστορία που θα αυτοπροσδιορίζεται μέσω της θνητής μας υπόστασης.

 

 

Διαβάστε στο wetravel.gr  Περού η ποικιλόμορφη χώρα των Άνδεων